Een fantastische serie, ooit gestart op het Engelse Channel 4, die je aanzet tot denken over de keerzijde van de elkaar razendsnel opvolgende technologische ontwikkelingen.
Seizoen 3 komt wel heel dichtbij
Waar de eerste twee seizoenen van Black Mirror op Channel nog een beetje dystopische toekomstbeelden waren, komt de nieuwe serie (geproduceerd door Netflix) toch wel heel dicht bij de wereld waarin we nu leven. Iets minder toekomst, iets meer nu. In ieder geval in de eerste aflevering van seizoen 3. In 2014 was de serie voor het eerst in Nederland te bekijken bij de VPRO.
Dystopie? Wat is dat nu weer?
Voor ik in de eerste aflevering van seizoen 3 van Black Mirror duik. Eerst even wat een dystopie is. Wat een utopie is weten de meeste van ons wel. Het is een ideale wereld. Een dystopie is het tegenovergestelde hiervan. Een wereld waarin je liever niet zou leven.
Een paar voorbeelden
De science fiction lezers en filmliefhebbers kennen de dystopie van boeken zoals 1984 van George Orwell en de Cirkel van Dave Eggers. Of de films Minority Report en the Matrix. En als laatste, en zeker niet de minste, Black Mirror.
De definitie op Wikipedia
Volgens Wikipedia is dystopie een vaak terugkerend onderwerp in fictie waarmee de auteur een beeld van de toekomst biedt zoals die er uit zou zien onder bepaalde omstandigheden of (politieke) regimes. Met deze vorm van fictie probeert de auteur vaak ook de mensen te waarschuwen tegen het door hem geschetste beeld. Wikipedia biedt ook een aantal populaire dystopische onderwerpen:
een maatschappij onder een totalitaire staat, waarbij geen individuele vrijheid of persoonlijke levenssfeer wordt toegestaan
een samenleving die gecontroleerd wordt door robots of computers
verhalen over de ondergang van wereldse koninkrijken
een maatschappij waarin alles en iedereen identiek is en waar kunstuitingen en emoties verboden zijn
een maatschappij waar mensen slechts dienen als voedsel of als orgaandonoren
een wereld waar de mensheid (bijna) is uitgestorven na een kernoorlog, ziekte of andere ramp
Nosedive laat een sterk staaltje zien van de verraderlijke manier waarop technologie het menselijk gedrag verandert. Je zou na het zien van deze aflevering meteen je telefoon in het dichtstbijzijnde ravijn willen gooien, als we die zouden hebben in Nederland. Of in ieder geval acuut stoppen met het belangrijk vinden van het aantal likes en views op social media.
Even stilstaan
Ik ga er verder niet al te veel over vertellen, het zou zonde zijn alles te verklappen. Nosedive deed mij in ieder geval nadenken over hoe de wereld eruit zou zien als we elkaar de godganse dag, niet alleen online maar ook in de echte wereld, zouden beoordelen. Én, om het nog erger te maken, dat er aan die scores ook echte gevolgen hangen. Wil ik in een wereld leven waar we zo met onszelf bezig zijn dat we het gevoel van wat echt is verliezen? Zou ik in een gemaakte, niet echt echte, utopie willen leven?
Absolute aanrader, kijken!
Je kunt niet alleen alle nieuwe afleveringen van seizoen 3 op Netflix kijken. Je krijgt ook de afleveringen van de eerste twee seizoenen er meteen bij.
De eerste aflevering van seizoen 3 belooft veel voor de rest van het seizoen. Ik ben zelfs van plan de eerste twee seizoenen voor de tweede keer te bekijken.
Ik zou zeggen, kruip lekker met een dekentje op de bank, ga in de bingewatch-stand. Het weer werkt vandaag in ieder geval lekker mee, binnen is het behaaglijker en droger dan buiten. Of je je nog zo behaaglijk voelt na het kijken van Nosedive kan ik helaas niet garanderen.
Hoe houd je een bezoeker zo lang mogelijk vast op een website? Hoe zorg je dat hij zoveel mogelijk klikt? En hoe zorg je dat hij zijn digitale boodschappenkar zo vol mogelijk laadt?
Dagelijks wordt een miljard mensen onderworpen aan testen op internet. Websites en webshops onderzoeken hoe hun bezoekers door hun site walsen. Dit doen ze met zogenaamde A/B-testen. De helft van de bezoekers krijgt een andere site te zien, met soms maar een miniem verschil. Denk aan een blauwe button in plaats van een oranje of een rode link in plaats van een groene. Ons online gedrag wordt tot in de puntjes bestudeerd en nauwkeurig geanalyseerd. Er worden allerlei verleidingstechnieken toegepast om ons gedrag te beïnvloeden.
De docu What makes you click? schetst een onthullend beeld over dit wereldwijde psychologische experiment. Het is eng te beseffen dat ons online gedrag wordt gemanipuleerd. Verleid worden tot het kopen van een product klinkt nog onschuldig. Maar wat als ook ons stemgedrag op die manier wordt beïnvloed?
‘Mijn god, dit is het paradijs,’ dacht Mae toen ze bij De Cirkel kwam werken: het machtigste technologiebedrijf ter wereld. Google, Facebook en Twitter samen is er niks bij. Alleen al op de campus in San Vincenzo (Californië) werken en wonen tienduizend cirkelaars. De Cirkel staat transparantie voor: alles wat gebeurt moet openbaar zijn. De belangrijkste slogans van het bedrijf zijn: ‘Geheimen zijn leugens’, ‘Privacy is diefstal’ en ‘Sharing is caring’.
De Cirkel is opgericht door de drie Wijzen: Eamon Bailey, Tom Stenton en Tyler Alexander Gospodinov, kortweg Ty. Het is Ty die TruYou bedenkt. Een allesomvattend systeem waarin alle accounts en tools van personen worden samengebracht. Om TruYou te kunnen gebruiken heb je slechts één identiteit nodig, en dat is je ware identiteit. De tijd van valse identiteiten, identiteitsfraude, gebruikersnamen en wachtwoorden – die je bijna niet kunt onthouden – is voorbij. Eén identiteit, één account, één wachtwoord, één betalingssysteem, dat is het uitgangspunt van TruYou.
Sharing is caring
Mae begint, zoals elke newbie, bij de afdeling Customer Experience. Het is Mae’s taak om klanten zo goed mogelijk te woord te staan. Mae vindt haar werk leuk en ze doet het goed. Maar al na een week wordt ze op het matje geroepen. Waarom heeft ze haar Cirkelprofiel nog niet aangemaakt? En waarom deelt ze niets? Snapt ze de filosofie van De Cirkel dan niet? Vindt ze het wel leuk bij De Cirkel? Mae schaamt zich dood en is bang dat ze ontslagen wordt. Hoe heeft ze zo stom kunnen zijn om te vergeten haar sociale profiel aan te maken bij een bedrijf dat nota bene is gegrondvest op de sociale media? Zodra Mae haar profiel heeft geactiveerd, blijkt dat ze 8276 ongelezen berichten heeft. Ze werkt nachten lang door om alle berichten te beantwoorden.
Participation rank
Als je bij De Cirkel werkt, wordt je geacht alles te delen. Op elke pagina die je bezoekt, laat je een reactie achter. Je deelt smileys en frowns uit, en als jij een reactie krijgt, reageer je daar ook weer op. De klant heeft de eerste prioriteit, maar de mede-cirkelaars zijn net zo belangrijk. Bij De Cirkel gaat het om openheid en de gemeenschapszin. Je laat je mede-cirkelaars weten waar je bent en wat je doet, ook buiten werktijd. Mae deelt zich suf. Haar Participation Rank schiet omhoog en al snel is ze een van de populairste werknemers. En als Mae toetreedt tot de Bende van Veertig behoort ze ook nog tot een van de veertig belangrijkste denkers van het bedrijf.
Mae gelooft heilig in de filosofie van De Cirkel en raakt gebrainwasht. Ze vervreemdt van haar familie en zelfs haar vriendschap met Annie, aan wie ze haar baan te danken heeft, dreigt ze kwijt te raken. Dan ontmoet ze ene Kalden, een mysterieuze man waar ze maar geen grip op krijgt en die haar wereld op zijn kop zet.
Persiflage of werkelijkheid?
De Cirkel is een persiflage op ons eigen gedrag. Wij zijn continue online, checken om de haverklap onze smartphone op updates, delen de meest onzinnige oneliners met de hele wereld en lijken ons niet druk te maken om onze privacy.
Maar Eggers gaat een stap verder. Hij schotelt ons een toekomstige wereld voor waarin het vanzelfsprekend is dat alles openbaar is en voor iedereen toegankelijk. Een wereld waarin overheidsfunctionarissen en burgers camera’s om hun nek hebben hangen waarmee ze continue in verbinding staan met een ieder die dat wil. Een wereld waarin op elke straathoek en in elk huis camera’s hangen die alles registreren wat er gebeurt. Een wereld waarin misdaad niet meer voorkomt omdat dieven, terroristen en kinderverkrachters herkend worden nog voordat ze kwaad kunnen aanrichten. Een wereld waarin we het normaal vinden dat privacy niet bestaat. Een wereld waarin iedereen volledig transparant is. Want als je niet wilt dat iets openbaar wordt gemaakt dan moet je wel wat te verbergen hebben.
Doodeng
Ik vond De Cirkel een fantastisch boek. Het is absurdistisch, maar alles wat er gebeurt ligt dicht bij de realiteit, of nee, ís realiteit. Onze drang om alles maar te moeten delen op de sociale media, zonder daarbij onze privacy in acht te nemen, neemt Eggers op de hak. Privacy bestaat in onze huidige maatschappij niet meer. Onze gegevens worden op grote schaal verzameld, geregisterd en opgeslagen. Er hoeft nog maar één ding te gebeuren en dat is het koppelen van al die systemen. Als dát gebeurt, dan wordt De Cirkel bewaarheid. En als dan ook nog de macht in verkeerde handen valt, dan worden we onderworpen aan een totalitair regime.
Flirten zonder geluid? Dat kan niet vonden ze bij Tinder. Het ontwerpen van het ultieme flirt-geluid was nog best een uitdaging. Zoals je in onderstaand filmpje kunt zien, geven de ondervraagden wel heel uiteenlopende antwoorden op de vraag hoe Tinder zou klinken.
Een soundlogo was in de tijd voor Tinder al best belangrijk. Zeker in de reclamewereld was je echt dé man als je een tof soundlogo (of audiologo) had bedacht dat iedereen herkende. Neem die van Nationale Nederlanden, Intel of Randstad. Alexander Klöpping was zo blij als een kind toen hij de nieuwe ‘sound’ voor Blende aankondigde in de iTunes store.
“Last but not least: Steven van der Vorm heeft voor ons een notificatiegeluidje gecomponeerd. We vinden zelf dat het klinkt alsof een sympathieke duikboot de BBC-pingel neuriet. Met andere woorden: we zijn er nogal blij mee. Wil je ‘m horen? Zet je push-notificaties aan, dan ben je morgenochtend de eerste.”
Dat zet je aan het denken als je een Podcast gaat beginnen waar het om geluid draait. Wat zullen we als in- en outro kiezen? Het logo hebben we gelukkig al. Maar het riedeltje voor de in- en outtro… Hoe zou Savvy Ladies klinken?
