Het socialmediakanaal TikTok is booming: in Nederland werd het als eerste geadopteerd door basisschooljeugd die al gebruik maakte van de voorganger Musical.ly. Maar de groep TikTokkers wordt steeds groter en ouder. Het lijkt er op dit kanaal te gaan om wie het meest gevatte grapje kan maken en zo het meeste bereik kan krijgen. Welke invloed heeft TikTok op de samenleving?
Waar komt TikTok ineens vandaan?
Helemaal nieuw is TikTok niet. De eigenaar van de app is het Chinese bedrijf ByteDance. Dit bedrijf nam in 2017 Musical.ly over, dat toen al populair was onder basisschooljeugd; het draaide vooral om zelfgemaakte korte (verticale) video’s met muziek, dansjes, playbacken en nadoen. ByteDance voegde Musical.ly en TikTok samen tot TikTok en plots draaide het niet alleen meer om muziek, alhoewel dat nog steeds een grote rol speelt.
Hoeveel mensen gebruiken TikTok?
Het gaat erg goed met TikTok, dat een geschatte marktwaarde heeft van 200 miljard dollar en een flink groeiend aantal gebruikers wereldwijd, in 150 landen. In oktober 2019 heeft de app volgens de baas meer dan 1 miljard dagelijkse gebruikers, voornamelijk kinderen en tieners. TikTok is uniek omdat het het snelst groeiende socialmediakanaal in de wereld is. Nederland heeft op dit moment (juli 2020) zo’n 3,5 miljoen gebruikers. Volgens Hootsuite is 69% van de gebruikers (wereldwijd) tussen de 13 en 24 jaar oud. Deze jonge TikTokkers zouden gemiddeld 80 minuten per dag actief zijn (andere bronnen noemen een getal tussen de 46 en 74 minuten). Dat is al bijna evenveel als ze op YouTube doorbrengen en meer dan Facebook.
Beeldcitaat van tmcnet.com
Speciaal Voor Jou!
Als je de app voor het eerst opstart (dat kan zonder account!), kom je direct op de Voor Jou-pagina (Engels: For You Page, #FYP). Hiermee zuigt het je als het ware de TikTok-wereld in. Je begint met algemeen goed scorende video’s op de grootte van je telefoonscherm. Hoe meer jij met aanklikken, reacties en andere acties in de app aangeeft wat je leuk vindt, hoe beter TikTok weet wat relevante content is om jou te tonen, zodat je nog langer in de app blijft. Je komt op TikTok dus al snel in je eigen bubbel van gelijkgestemden terecht door je eigen klikgedrag. De video’s spelen telkens opnieuw af, ze stoppen niet vanzelf. Je swipet naar boven voor een nieuwe video, naar beneden voor de vorige video, waardoor het gevoel van eindeloosheid aan content op deze app nog verder versterkt wordt, Er komt geen einde aan. Verslavend. Bingen is er niets bij.
Wat voor filmpjes?
TikTokkers kunnen video’s van 15 of 60 seconden maken of uploaden. Het zijn voornamelijk luchtige, creatieve video’s: muzikaal of vermakelijk (bijv. het uitvoeren van een challenge) met aan het einde een clou. Video’s die inspelen op (muziek)memes, ‘remake video’s’, doen het extra goed op dit platform. De korte video’s zijn snel gemaakt binnen de app en dus ook snel bekeken, geconsumeerd én passend bij ons gebruik van de mobiele telefoon (mobile first content). Perfect voor de consumptiemaatschappij van nu: snackable content waar je snel blij van kan worden. Want we moeten al zoveel in zo weinig tijd. Doordat het zulke korte filmpjes zijn, kan TikTok snel veel over je voorkeuren leren, veel sneller dan YouTube dat kan.
Even een indruk krijgen van TikTok? Bekijk dan deze compilatievideo (jaja, op YouTube).
Bedrijven op TikTok
Nederlandse bedrijven en organisaties beginnen TikTok nog maar net te ontdekken. In de Verenigde Staten wordt al flink samengewerkt met influencers en worden de gekste challenges uitgezet. Een bekende is de ‘flip the switch‘ waarbij twee mensen ineens van positie zijn gewisseld in de video. Vele beroemdheden deden hier natuurlijk ook aan mee, zoals zangeres Jennifer Lopez maar ook onze eigen Matthijs van Nieuwkerk. De mogelijkheden voor adverteren worden steeds verder uitgebreid. Vooralsnog is adverteren in Nederland trouwens nog niet mogelijk. Het draait op TikTok om kijkers en betrokkenheid. Hoe meer die zijn, hoe groter de kans dat je op dé For You Page terechtkomt en viraal gaat. Dat geldt ook voor advertenties.
Is er een schaduwzijde?
Jazeker, zoals zo vaak met ‘gratis’ social media is ook hier de privacy en zelfs ook de mensenrechten flink in het geding. En dat is extra erg omdat het hier om kinderen en hun gegevens gaat. Het bedrijf achter de app is een Chinees techbedrijf dat lustig data over gebruikers verzamelt, tot ergernis van bijvoorbeeld de Verenigde Staten. India verbood TikTok recentelijk, als een van de sancties tegen China vanwege politieke en militaire spanningen. Het lijkt erop dat de Chinese regering een dikke vinger in de pap heeft als het gaat om inzage in de data die de app verzamelt. Ook ernstig: eind vorig jaar bleek dat de app bepaalde video’s censureerde, bijvoorbeeld video’s over politieke issues, maar ook video’s van kinderen met overgewicht, transgenders en gehandicapten. Bovendien zou de app tot recentelijk mee hebben gekeken als je op je iPhone tekst gekopieerd zou hebben. En nog meer ellende. De Autoriteit Persoonsgegevens is in elk geval wakker geworden.
Welke invloed heeft TikTok op ons allemaal?
TikTok is een kanaal van belang geworden, zoveel is inmiddels wel duidelijk. Volgens de New York Times is het een plek waar ideologische vorming, politiek activisme en trollen plaatsvindt. Zo hadden TikTok-gebruikers een bijeenkomst van Trump gedwarsboomd door zich massaal te registreren en niet te komen opdagen, waardoor Trump veel lege stoelen zag. Ook in het zichtbaar maken van het geweld tegen zwarten in Amerika speelt TikTok een rol. Jongeren voelen de vrijheid om hun mening over bijvoorbeeld financiële ongelijkheid, de klimaatcrisis op TikTok te uiten terwijl ze daar in hun eigen kringen misschien geen gehoor voor krijgen. Liedjes worden hits dankzij TikTok, bijvoorbeeld als er een dansje bijhoort die TikTokkers massaal op video vastleggen. Zie hieronder bijvoorbeeld Old Town Road van Lil Nas X:
Zelf heb ik dubbele gevoelens over TikTok. Er zijn zoveel mooie, grappige en creatieve video’s te bekijken; het is een fijne en positieve uitlaatklep voor jongeren. Maar ja, onze privacy is ook best belangrijk en ik ben niet zo’n fan van de Chinese controlecultuur.
Wat dacht jij toen je TikTok voor het eerst opende? En ben je het zelf gaan gebruiken of heb je het terzijde geschoven? Laat het weten in de reacties!
Meer lezen over TikTok?
- Uitgebreid artikel over het verleden, heden en de toekomst van TikTok
- Op Frankwatching staan wat nuttige tips voor bedrijven die iets met TikTok willen doen
- Tips voor succesvolle verticale video’s van video-expert Pelpina Trip
- Interessant artikel van Forbes over de problemen waar TikTok nu voor staat en nog een over de gevaren van TikTok