Humor biedt troost, verlichting én het werkt stressverlagend. En dat kunnen we dus goed gebruiken tijdens deze coronacrisis. Hoe zit dat nou en wat typeert de grappen die we – vooral – via social media voorbij zien komen?

Nare tijden

Goh, wat zitten we alweer lang in andere tijden hè, dankzij het coronavirus? Als ik dit schrijf is het alweer eind oktober en hebben we er zeven maanden opzitten. En dat worden er nog heel wat meer. Een lange tijd waarin veel mensen het moeilijk hebben: vanwege ziektes of overlijdens, omdat school niet lekker loopt, omdat ondernemingen failliet gaan, omdat feesten niet meer gevierd mogen worden, omdat je afstand moet houden tot zo’n beetje iedereen, omdat we verzuipen in (des-/mis-)informatie over corona, omdat we met een mondkapje op door het leven moeten gaan. Wat kan ons nou goed door deze nare en verwarrende tijden heen helpen? Humor!

Rampenhumor

Ik weet niet of het bij jou ook zo ging, maar ik werd in maart en april van dit jaar via WhatsApp, Twitter, Facebook en Instagram werkelijk overspoeld met grappige plaatjes gerelateerd aan de coronacrisis. De voornaamste onderwerpen: toiletpapier hamsteren, mondmaskers, thuiswerken, de lege straten en de verveling die toeslaat in quarantainetijd. Sociologe Giselinde Kuipers en communicatiewetenschapper Mark Boukes hebben voor hun onderzoek naar humor tijdens de coronacrisis, ook wel ‘rampenhumor’, maar liefst 12.000 grappen uit deze periode verzameld. Zoveel zag ik er niet voorbijkomen..

Humor legt de tijdsgeest vast

Ook ik ben ze gaan verzamelen; humor legt namelijk mooi de tijdsgeest vast. Het lijkt mij heel interessant om over een paar jaar aan de hand van deze humoristische plaatjes op de coronacrisis terug te kijken. Het type humor en de onderwerpen zeggen iets over ons leed, onze verbazing en hoe we ons voelen. En juist omdat we met zoveel landen tegelijk in deze situatie zitten en we allemaal online actief zijn, maakt dat de plaatjes ook snel de hele wereld overgaan; we herkennen ons er allemaal in.

Coronahumor biedt troost

Van sociaal psycholoog Madelijn Strick kwam onlangs het boek ‘Humor is een van de vier pijlers onder het universum’ uit, met daarin een hoofdstuk over coronahumor. Strick onderzocht hoe troostrijk de coronahumor was in de eerste golf van de coronacrisis. Volgens haar tekende de grote hoeveelheid aan coronagrappen die online gedeeld werden de grote behoefte aan humor in crisistijd.

Humor  kan  op  allerlei  manieren  helpen  tegen  angstige  en  sombere  gevoelens.  Het  uitwisselen  van  humor  is  een  vorm  van  sociaal  contact:  gezamenlijk  lachen  schept  een  band  waardoor  je  je  minder  alleen  voelt.  Het  is  ook  een gemeenschappelijke vorm van sense-making.

Piekergedachten worden naar de achtergrond verdrongen doordat de verrassende grappen ons cognitief vermogen prikkelen. En dus, een uitstekend medicijn in deze lastige tijden!

De Speld hield humor erin

In de zomer was er geen nieuwe aanvoer meer, de humor leek opgedroogd, alles was al gezegd. En hoe later in de zomer het werd, hoe harder het aantal besmettingen steeg en hoe groter mijn behoefte aan lachen om herkenbare plaatjes. Ik moest even geduld hebben. Ondertussen bleef satirewebsite De Speld wel onvermoeid doorgaan met ons een spiegel voorhouden over gebeurtenissen in Nederland. Een greep uit de titels:

• “Als je de nummers van Lange Frans achterstevoren luistert, hoor je hele normale dingen”
• “Scholen sluiten heeft geen zin: ‘Dan gaan jongeren illegaal studeren onder viaduct’”
• “Corona-ontkennende oom begint goddank over Zwarte Piet”
• “Rutte eist dat Netflix iets fatsoenlijks online zet zodat Nederlanders binnen blijven”
• “Monopoly brengt corona-editie met teststraten uit”
• “Rutte stelt fans gerust: voorlopig geen publiek bij Oranje”
• “Grondleggers tweede golf woedend over tweede lockdown”
• “‘CoronaMelder bewust verslavend gemaakt’ – Oud-medewerkers van app klappen uit de school”
• “Heilige geest besmet met corona na kerkdienst Staphorst – Kerkgangers stonden veel te dicht bij de Heer”
• “Carnaval gaat toch door: ‘Oja, het is natuurlijk gewoon een religieus feest’”
• “Eindelijk kunnen mensen landelijk het mondkapjesadvies negeren”
• “Van Dissel waarschuwt voor snelle verspreiding mondkapjes – ‘We zijn de strijd aan het verliezen'”

Ook Loesje heeft haar te verwachten bijdrage geleverd aan grappige uitspraken. 

Tweede golf, tweede ronde humor

Nu we sinds een paar weken in een tweede besmettingsgolf en tweede (halve) lockdown zitten, net als andere landen om ons heen, zie ik weer meer leuks voorbijkomen! Je moet erom grinniken of lachen, maar deze serie lijkt wel een wat donkerdere humor te zijn; Kermit die liever dat ene uur extra wintertijd overslaat terwijl hij uitgeblust op bed ligt en de grap dat de kliko er vaker uitgaat dan jij. Het lijken wat meer zwartgallige grappen in deze ronde. Maar door dingen in het belachelijke te trekken, kunnen we relativeren en zijn we beter in staat om met de situatie omgaan. Het geeft lucht en kweekt ook saamhorigheid. We zitten met z’n allen in dit vreselijke schuitje en ontsnappen kunnen we voorlopig niet. We kunnen er dus maar beter het beste van maken.