Leestijd 4 minuten

[wp_time_to_read]

‘Mijn god, dit is het paradijs,’ dacht Mae toen ze bij De Cirkel kwam werken: het machtigste technologiebedrijf ter wereld. Google, Facebook en Twitter samen is er niks bij. Alleen al op de campus in San Vincenzo (Californië) werken en wonen tienduizend cirkelaars. De Cirkel staat transparantie voor: alles wat gebeurt moet openbaar zijn. De belangrijkste slogans van het bedrijf zijn: ‘Geheimen zijn leugens’, ‘Privacy is diefstal’ en ‘Sharing is caring’.

De Cirkel is opgericht door de drie Wijzen: Eamon Bailey, Tom Stenton en Tyler Alexander Gospodinov, kortweg Ty. Het is Ty die TruYou bedenkt. Een allesomvattend systeem waarin alle accounts en tools van personen worden samengebracht. Om TruYou te kunnen gebruiken heb je slechts één identiteit nodig, en dat is je ware identiteit. De tijd van valse identiteiten, identiteitsfraude, gebruikersnamen en wachtwoorden – die je bijna niet kunt onthouden – is voorbij. Eén identiteit, één account, één wachtwoord, één betalingssysteem, dat is het uitgangspunt van TruYou.

Sharing is caring

Mae begint, zoals elke newbie, bij de afdeling Customer Experience. Het is Mae’s taak om klanten zo goed mogelijk te woord te staan. Mae vindt haar werk leuk en ze doet het goed. Maar al na een week wordt ze op het matje geroepen. Waarom heeft ze haar Cirkelprofiel nog niet aangemaakt? En waarom deelt ze niets? Snapt ze de filosofie van De Cirkel dan niet? Vindt ze het wel leuk bij De Cirkel? Mae schaamt zich dood en is bang dat ze ontslagen wordt. Hoe heeft ze zo stom kunnen zijn om te vergeten haar sociale profiel aan te maken bij een bedrijf dat nota bene is gegrondvest op de sociale media? Zodra Mae haar profiel heeft geactiveerd, blijkt dat ze 8276 ongelezen berichten heeft. Ze werkt nachten lang door om alle berichten te beantwoorden.

Participation rank

Als je bij De Cirkel werkt, wordt je geacht alles te delen. Op elke pagina die je bezoekt, laat je een reactie achter. Je deelt smileys en frowns uit, en als jij een reactie krijgt, reageer je daar ook weer op. De klant heeft de eerste prioriteit, maar de mede-cirkelaars zijn net zo belangrijk. Bij De Cirkel gaat het om openheid en de gemeenschapszin. Je laat je mede-cirkelaars weten waar je bent en wat je doet, ook buiten werktijd. Mae deelt zich suf. Haar Participation Rank schiet omhoog en al snel is ze een van de populairste werknemers. En als Mae toetreedt tot de Bende van Veertig behoort ze ook nog tot een van de veertig belangrijkste denkers van het bedrijf.

Mae gelooft heilig in de filosofie van De Cirkel en raakt gebrainwasht. Ze vervreemdt van haar familie en zelfs haar vriendschap met Annie, aan wie ze haar baan te danken heeft, dreigt ze kwijt te raken. Dan ontmoet ze ene Kalden, een mysterieuze man waar ze maar geen grip op krijgt en die haar wereld op zijn kop zet.

Persiflage of werkelijkheid?

De Cirkel is een persiflage op ons eigen gedrag. Wij zijn continue online, checken om de haverklap onze smartphone op updates, delen de meest onzinnige oneliners met de hele wereld en lijken ons niet druk te maken om onze privacy.

Maar Eggers gaat een stap verder. Hij schotelt ons een toekomstige wereld voor waarin het vanzelfsprekend is dat alles openbaar is en voor iedereen toegankelijk. Een wereld waarin overheidsfunctionarissen en burgers camera’s om hun nek hebben hangen waarmee ze continue in verbinding staan met een ieder die dat wil. Een wereld waarin op elke straathoek en in elk huis camera’s hangen die alles registreren wat er gebeurt. Een wereld waarin misdaad niet meer voorkomt omdat dieven, terroristen en kinderverkrachters herkend worden nog voordat ze kwaad kunnen aanrichten. Een wereld waarin we het normaal vinden dat privacy niet bestaat. Een wereld waarin iedereen volledig transparant is. Want als je niet wilt dat iets openbaar wordt gemaakt dan moet je wel wat te verbergen hebben.

Doodeng

Ik vond De Cirkel een fantastisch boek. Het is absurdistisch, maar alles wat er gebeurt ligt dicht bij de realiteit, of nee, ís realiteit. Onze drang om alles maar te moeten delen op de sociale media, zonder daarbij onze privacy in acht te nemen, neemt Eggers op de hak. Privacy bestaat in onze huidige maatschappij niet meer. Onze gegevens worden op grote schaal verzameld, geregisterd en opgeslagen. Er hoeft nog maar één ding te gebeuren en dat is het koppelen van al die systemen. Als dát gebeurt, dan wordt De Cirkel bewaarheid. En als dan ook nog de macht in verkeerde handen valt, dan worden we onderworpen aan een totalitair regime.